امامزاده ابوالفتوح، یادگاری چند صد ساله در روستای وانشان!

روستای وانشان از توابع شهرستان گلپایگان است. بنای تاریخی امامزاده ابوالفتوح در این روستا قرار دارد. علاوه بر بنای تاریخی امامزاده، روستای وانشان نیز جاذبه‌های گردشگری بسیاری در خود دارد

معرفی روستای وانشان

روستای وانشان از توابع شهرستان گلپایگان است که در استان اصفهان واقع شده است. قدمت روستا را براساس کتیبه‌ی تاریخی که در داخل بنای امامزاده ابوالفتوح قرار دارد به قرن دهم هجری نسبت می‌دهند. اما در سال 1391 غاری در کوهی نزدیک روستا کشف شد که بقایایی از استخوان‌های چندین انسان و ظروف سفالی در آن وجود داشت. باستان‌شناسان تخمین می‌زنند که قدمت این روستا با توجه به این غار بیش از 3 هزار سال می‌باشد.

روستای وانشان جزو روستاهای ایران است که دارای جاذبه‌های گردشگری بسیاری می‌باشد. این روستا علاوه بر جاذبه‌های طبیعی، جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی نیز است که هر سال گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب می‌کند. از جمله مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری روستای وانشان امامزاده ابوالفتوح، قلعه و ارگ تاریخی روستا، چشمه‌های آب و درختی کهنسال است.

معرفی امامزاده ابوالفتوح

یکی از بناهای تاریخی روستای وانشان بنای آرامگاهی است که به امامزاده ابوالفتوح مشهور می‌باشد. بنای امامزاده جزو قدیمی‌ترین بناهای تاریخی این روستای زیبا است. بر طبق کتیبه‌ای که در داخل امامزاده قرار دارد، بنا متعلق به قرن دهم هجری می‌باشد. بنای امامزاده سال 1341 به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شد.

ابوالفتوح سلیمان بن موسی بن جعفر معروف به امامزاده ابوالفتوح یا شاهزاده ابوالفتوح از نوادگان امام موسی کاظم (امام هفتم شیعیان) است که گفته می‌شود، پدرشان در اواخر قرن چهارم هجری، به اصفهان مهاجرت کردند.

معماری آرامگاه

بنای امامزاده به صورت چهار گوش و آجری ساخته شده است. بر روی این قسمت چهار گوش گنبدی هرمی و دوازده ترکی ساخته شده است. مصالح عمده برای ساخت بنای امامزاده سنگ، گل و آجر بوده است. از دیگر نکات معماری بنا گنبدی رک امامزاده است که به زیبایی بر روی بنا قرار گرفته است. به طور کلی گنبد از نوع دوازده ترک و رک است.بنای آرامگاه را باید دو بخش بدانیم: بخش اصلی و بخش الحاقی. بخش اصلی بنا که فضای زیر گنبد محسوب می‌گردد در دوره صفویان ساخته شده است. نوع معماری و مصالح مورد استفاده متعلق به این دوران است. اما بخش الحاقی در دوران قاجار به بنا اضافه شده است. در واقع این بخش حدودا صد سال پیش به امامزاده اضافه گردیده است. بنای آرامگاه در دوران معاصر نیز تغییرات و مرمتی داشته است. از جمله مهم‌ترین تغییری که در دوران معاصر در امامزاده انجام شد، تغییر ضریح امامزاده می‌باشد که ضریح طلایی جایگزین ضریح قدیمی گردیده شد.

در بخش اصلی و داخلی امامزاده که زیر گنبد است، فضای مستطیل شکل قرار دارد که با سقفی تیرپوش و مسطح پوشانده شده است. زیر سقف چوبی نقاشی‌ها و خوشنویسی‌های زیبایی دیده می‌شود. این نقاشی‌ها و خطوط نستعلیق و سقف زیبا کار استاد محمود نجار و استاد یوسف خوانساری می‌باشد.

در داخل ضریح صندوقچه چوبی منبت‌کاری شده بسیار نفیس نیز دیده می‌شود که تاریخ ساخت آن مشخص نیست.

درب تاریخی امامزاده

درب امامزاده یکی از زیباترین قسمت‌های آرامگاه می‌باشد. درب امامزاده شاهکار منبت‌کاری زمان شاه طهماسب صفوی است که توسط استاد قاسم حسین خوانساری ساخته شد. بر روی کتیبه تاریخ اتمام ساخت آن را سال 990 هجری قمری مشخص کرده و همچنین امام جلال‌الدین (وی در سال 984 هجری توسط شاه طهماسب بیگلر بیگ منطقه شد) را وقف کننده آن معرفی می‌کند.

این در که در سال 1310 به عنوان آثار ملی ایران ثبت گردید، در سال 1309 توسط خادم امامزاده و با حکم شرعی روحانی محل (شیخ محمد صادق علامه) به شمعون کلیمی فروخته شد. طبق این حکم اگر این درب قابل استفاده نباشد، فروش آن مانعی ندارد و باید پول آن خرج تعمیر و مرمت امامزاده قرار گیرد.

شمعون به همراه درب عتیقه در هنگام خروج از ایران دستگیر شد. با توضیح وی، روحانی محلی برای محاکمه به اراک احضار می‌شود. این محاکمه سال‌ها طول کشید اما نهایتا در سال 1319 روحانی تبرئه شد زیرا در هنگام فتوا درب جزو آثار ملی نبوده است.

درخت کهنسال روستا

از دیگر جاذبه‌های گردشگری روستای وانشان می‌توان به بقایای ارگ و قلعه تاریخی روستا اشاره کرد که برای سریال جلال‌الدین بخش‌های از آن بازساری شد (البته بعدها این قلعه توسط سازمان امور آب شهرستان گلپایان تخریب شد). باغ‌های سبز و زیبایی روستا را می‌توان مهم‌ترین جاذبه‌ی طبیعی روستا بدانیم.

اما در میان جاذبه‌های طبیعی مهم روستا، درخت کهنسالی که در کنار امامزاده قرار دارد را باید نام برد.ا هالی روستا قدمت این درخت کهنسال را بیش از هزار سال می‌دانند. این درخت دیرزیست در فهرست منابع طبیعی و ملی کشور نیز ثبت گردیده است.